Aflevering

Thema

Licht

Vroeger was de zon onze lamp. Maar sinds de uitvinding van het licht kunnen we zelf ons dag- en nachtritme bepalen. De nieuwste uitvinding waarmee we dat doen is de LED-lamp. Lichtontwerper Dennis Parren maakt er de mooiste lampen mee. Lichtonderzoeker Toine Schoutens legt uit hoe je met de kleur van licht je bioritme kunt beïnvloeden. Met die truc hielp hij Chiel Beelen het wereldrecord radio maken te verbreken.

Vanaf 08 oktober hier te kijken!

Inspiratie

Champignonlamp

Een lamp van champignons? Ja echt! Deze lamp van  Jonas Edvard is eigenlijk een groeiende paddenstoel.

De ingrediënten: plantenvezels uit katoen en schimmeldraden uit paddenstoelen. De schimmeldraden groeien, als een soort lijm, samen met de plantenvezels. Het is eigenlijk levend textiel!

Na 2 weken kan je oesterzwammen oogsten. Lekker! Een lamp waar je je eten vanaf kan plukken. En wat overblijft, is een heel mooi afvalproduct: een lampenkap!

Een liter licht

In krottenwijken over de hele wereld zijn veel huisjes zonder ramen. Binnen is het super donker, elektriciteit is te duur. Hoe kan je dan toch licht krijgen om te lezen, spelen of samen eten?

Met plastic flessen en water! Bekijk het filmpje om te zien hoe het zonlicht, via de fles in het dak, een hele kamer kan verlichten.

Zo’n zonnelamp is even fel als een gloeilamp, maar verbruikt niets en kan wel 5 jaar meegaan. Letterlijk een liter daglicht! Zo zie je maar hoe eenvoudig èn belangrijk design kan zijn. Je kan de wereld er beter mee maken.

Groen licht voor vogels

Jaarlijks trekken 60 miljoen vogels over de Noordzee. Bij mooi weer gaat de overtocht goed. Maar bij slecht weer raken vogels de weg kwijt. Dat komt door de lampen op olie- en gasplatforms in de Noordzee. Het rode licht uit die lampen leidt de vogels af en daardoor raken ze de weg kwijt. Bij groen licht is dat niet zo.

Daarom gebruiken de platforms nu groen licht. Eerst bleven er duizenden vogels rond een platform zwermen, nu zijn het er nog maar een stuk of 10!

Zou je ook zoiets kunnen uitvinden tegen vliegen of muggen?

Lichtgevende kristallen

Spelen met steentjes in het donker? Helemaal niet leuk! Tenzij het lichtgevende kristallen zijn. Deze kristallen met daarin LED lampjes geven licht zonder batterijen. Ze halen hun stroom stiekem uit de magnetische mat waar ze op liggen.

Dit lichtdesign van Daan Roosegaarde is bedoeld om aan te raken en mee te spelen. Een soort lego van Mars. De kristallen lichten op als je ze aanraakt of verplaatst. Het is eigenlijk een digitaal kampvuur waar je je verhalen bij kan delen.

Wat voor licht kan jij bedenken om het thuis gezelliger te maken?

Robotlamp

Ontwerper Bob de Graaf heeft robotlampen ontworpen die zich gedragen als huisdieren. Ze achtervolgen je en begrijpen waar je licht nodig hebt!

De hanglamp-robot hangt aan het plafond en checkt met lichtsensoren wat de donkerste plek in de kamer is. Daar brengt ie licht! En na een tijdje gaat ie weer verder. Als een soort slome kat!

En een lopende robotlamp rijdt overdag door de kamer. Op zoek naar zonlicht om de batterij op te laden. Dan gaat hij vaak bij het raam zitten. En ‘s avonds gaat hij via bewegingssensoren op zoek naar mensen om licht te geven. Hij achtervolgt je en komt gezellig naast je zitten met licht! Alsof het een soort hondje is! Heb jij een goed idee voor een slimme robotlamp?

Lichttherapie

In een stadje bovenin Zweden is het in de winter bijna de hele dag donker. De zon komt op om 10.00 uur en gaat een paar uur later, om 14.30 al weer onder. Maar 4,5 uur per dag licht! Dat is wel heel weinig. Daarom zijn er in bushokjes grote daglichtlampen geplaatst.

Terwijl je op de bus wacht, kan je even een energiekick krijgen van het licht. En…vrolijker worden! Want door te weinig daglicht kan je depressief worden. Licht heeft meer invloed op je dan je denkt!

Vuurvliegjes

Vuurvliegjes (ook wel glimwormen genoemd) staan erom bekend dat ze licht geven. Vuurvliegjes kunnen het licht aan en uit zetten. Iedere soort heeft zijn eigen lichtsignaal. Zo kunnen de mannetjes en de vrouwtjes van dezelfde soort elkaar vinden in het donker! Bij het licht van een glimworm kun je de krant lezen, tenminste als ‘ie van links naar rechts over de regels kruipt.

Er zijn trouwens meerdere dieren die licht geven (vooral vissen, maar ook insecten, kwallen, een paar haaien). Handig, heb je altijd een lampje bij je!

Licht printen op folie!

Een o-ledje is een lampje, maar dan in lagen geprint op heel dun glas of folie. Het is eigenlijk een hele dunne licht-sandwich: een beschermlaag, stroom en een lichtgevende laag. En van flexibel materiaal. Dit kan bijvoorbeeld handig zijn voor in een televisie, of om je hele plafond mee te verlichten! Licht printen…handig, milieuvriendelijker, zuiniger en… bizar!

In de toekomst verdwijnen lampenkappen misschien wel, en gaat het meer om een plafond dat licht geeft, of tafel, of…Misschien heb jij wel een goed idee voor een combi lamp?

Licht op eten & sfeer

Een romantisch diner met TL-verlichting. Niet echt gezellig. Of sta je net lekker te dansen, gaan er van die felle lichten aan. Ook niet echt goed voor de sfeer. Licht doet meer dan je denkt. Het kan je eten er lekker laten uitzien, of voor een hele gezellige of ook ongezellige sfeer zorgen.

En wist je dat licht in elke cultuur weer anders wordt ervaren? Hoe hoger in Europa, hoe kouder het is en hoe warmer het licht. Hoe lager in Europa, hoe warmer het is en hoe kouder licht. Ze denken dat je het dan ook automatisch warmer of kouder krijgt. Bij welk licht eet jij het liefst?

Lichtgevende snelweg

Lichtgevende lijnen op de weg en rijstroken waarop elektrische auto’s automatisch opladen. Ja echt! Dit plan is bedacht door ontwerper Daan Roosegaarde. Hij heeft gekeken naar kwallen: zonder zonnepanelen kunnen ze toch licht geven!

In de verf van de weglijnen zit een glow in the dark-poeder. Overdag laden ze op in de zon. En in het donker blijven de lijnen nog 10 uur lang gloeien. Daardoor zijn lampen langs de weg niet meer nodig.

Ook maakt het wegdek gebruik van speciale verf die aangeeft of het wegdek bevroren is. Hierdoor worden auto’s gewaarschuwd voor gladheid. Veiliger en milieuvriendelijker! Wie weet heb jij ook wel een milieuvriendelijke toepassing voor licht in je tafel, of stoel, of licht dat reageert op warmte van eten, of…?

Licht design tip!

Een ontwerptip van lichtontwerper Dennis Parren!

“Als je licht of een lamp gaat ontwerpen: werk dan samen met een techneut! Je design ideeën kunnen nog zo goed zijn, maar nog belangrijker bij een licht ontwerp is of het technisch werkt!”

“En de mooiste dingen komen als aan het maken bent. Maak veel. Praat over je ideeën met een techneut. Gooi weg wat niet goed is. Bewaar wat goed is. Heb vertrouwen in je ideeën!”

Snotneus

Op het schilderij zie je een zeventiende-eeuwse soldaat die zijn tabakspijp aansteekt aan de vlam van een olielamp. Bijzonder is dat deze olielamp – het oliebusje met ophangoog en een uitstekend bakje voor het brandende lont, bovenop een kandelaar is geplaatst.

Als je de ‘snotneus’ (zoals deze olielamp werd genoemd), van de kandelaar afhaalde kon je daar een kaars in zetten. In die tijd was er nog geen elektrisch licht en moest je ‘s avonds met behulp van kaarsen en lampolie het huis verlichten. Deze kandelaar met een opzetbare olielamp was een handige combinatie van verlichting. Als je lampolie op was zette je er een kaars in.

Kijk op de Collectie Online http://collectie.boijmans.nl/nl en zoek op ‘olielamp’ en ‘kandelaar’ voor meer inspiratie.

Inzendingen Gallery

./wp-